İsrail ordusunun Türkiye’nin Suriye’de üstleneceği öne sürülen üsleri bombalamasının akabinde her iki ülkeden de hususa ait ‘Suriye alanında karşılaşmak’ istemediklerine yönelik iletiler geldi. Buna rağmen Tel Aviv ‘Türkiye’nin hududumuza yerleşmesini’ istemiyoruz vurgusunu yineledi.
Konuya ait Cumhuriyet’e değerlendirmede bulunan memleketler arası ilgiler uzmanı Beykoz Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, Ankara’nın Suriye’de üs sahiplenme mümkünlüğünün birebir vakitte Suriye’ye müdahale etmek isteyen ve ‘en kritiği İran’ olan dış güçlere karşı da caydırıcılık taşıması bakımından değerli olduğunu söyledi.
‘ENGELLEYİCİ ATILIMLARA GİRİŞİYOR’
İran’ın Suriye alanına geri dönmek istediğini ve bunu evvel Irak akabinde Suriye formunda bir ‘domino’ yaklaşımıyla yapabileceğini belirten Han, “İsrail ise hali hazırda Suriye’nin içerisinde yani Şam’ın çabucak dışında. İsrailliler burada bir güvenlik bölgesi oluşturmuş durumdalar. Üstelik Suriye’nin etnik kompozisyonunu oluşturan kümelerden en az bir tanesi Dürziler de son derece yakın alakalar içerisindeler” dedi. İsrail tesirinin daha fazla içeriye yansımaması bakımından Türkiye’nin orada askeri üslerinin bulunmasının caydırıcı nitelik taşıyacağını aktaran Han, “Türkiye’nin bu türlü bir niyeti olduğu kabulünden yola çıkarsak oraya yerleşirse artık bu tıp hareketların yapılması İsrail açısından riskli ve müşkül olacaktır. Daha bu gelişme oluşmadan engelleyici atılımlara giriştikleri kabul ederek bu bombardımanları okumak mümkün” diye konuştu.
‘ARAP ÜLKELERİ VE İRAN İÇİN DE SORUN’
Suriye’de daha derininde Türkiye’nin Suriye’nin bugünkü hükümetinin onayıyla askeri varlığını tesis etmesinin Ankara’ya kuvvetli ve uzun periyotlu bir meşruiyet kazandıracağını aktaran Han, “Şu an meşruiyeti terörle gayret ve göçmen akımının idaresi problemiyle ilgili, Türkiye’nin ulusal çıkarları açısından legal. Fakat Suriye’nin daha derininde bu çeşit üslere sahip olması; Türkiye’nin kuzeydeki varlığı da dahil olmak üzere çok daha sürdürülebilir ve kuvvetli bir meşruiyet sağlar ve Türkiye’yi alanda daha aktif hale getirir.
Bunun yalnızca İsrail için değil, İsrail’in güneyindeki Arap devletleri ve İran için de sorun teşkil edebileceğini düşünürüm. Şimdi onların engellemeleriyle karşılaşmadık. Bunların hepsi Türk dış siyasetinin önünde yönetilmesi gereken sorunlar olarak duruyor. Suriye ile bu cinsten bir yakın güvenlik münasebeti hem Türkiye’nin Trump idaresi ile ilgilerinde Suriye başlığında Türkiye’nin elini güçlendirir hem de DEAŞ konusunda daha tesirli olabilecek bir pozisyona taşıyacağı için Washington açısından daha tesirli olmasını sağlar” değerlendirmesinde bulundu.
‘TÜRKİYE’NİN TARAFINDA OLACAĞINI DÜŞÜNMEM’
Ayrıca İsrail açısından Fırat’ın doğusundaki terör örgütü YPG/PKK’nın müttefik olduğunu anımsatan Han, bunun da Türkiye tarafından not edilmiş öbür bir problem olduğunu söyledi. Bölge ve dünya kamuoyunda vakit zaman tartışılmaya devam eden çatışma riskini de pahalandıran Han, kelamlarını şöyle sürdürdü: Olağan şartlar altında İsrail ve Türkiye’nin direkt çatışma riski, hiç mümkünlüğü olmayan bir senaryo olmamakla birlikte, yüksek bir mümkünlük değil. Her iki ülkede de iç siyasetteki bir kadro gelişmelerin bu türlü bir noktayı zorlayabileceği bir an gelebilir olsa da bunun düşük mümkünlük olduğunu varsayıyorum. Bunun sebebi de Trump idaresinin bu türlü bir çatışma noktasında tarafların her ikisine de süratle sınırlama getireceğine dair fikrim. Fakat, sınırlamayı her iki tarafa da getirecek olmakla birlikte yükünü İsrail’den yana koyması beklenmelidir. Bu türlü bir senaryoda ABD bu çatışmayı engellemek için yükünü koyar kuşkusuz. Lakin, Trump idaresinin Türkiye’nin tarafında olacağını düşünmem. Bu elbette önemli bir sorundur. Bunun sonucu bizi İsmet İnönü’nün “Yeni bir dünya kurulur. Türkiye de orada yerini alır” lafının karşılığına getirir. Bu çok sarsıcı bir gelişme olacaktır. En azından şimdilik oralarda olduğumuzu varsayım etmiyorum. Sıcak bir beklenti olmadığını söyleyebilirim.”
Kaynak: Cumhuriyet
